Bankiha.ir  مجله بانکی ها

شرق: دیروز رییس کل بانک مرکزی باز هم بر موضع اول خود درمورد دلار سه‌هزارتومانی پافشاری کرد. او که دیروز برای اولین‌بار بعد از انتصابش بر بانک مرکزی راهی اتاق بازرگانی ایران شده بود، در حاشیه صبحانه‌خوری در حلقه فعالان بازرگانی اعلام کرد، دلار به کف قیمتی خود رسیده و کاهش بیشتر آن منطقی نیست. این اولین اظهارنظر سیف درمورد قیمت دلار نیست. سه روز مانده به انتصاب قطعی ولی‌الله سیف بر بانک مرکزی، او در دیداری با خبرنگاران که از آنها خواسته شده بود، مطالب عنوان‌شده در این دیدار را منتشر نکنند، دلار سه‌هزارو200تومانی را منطقی دانسته بود. این اظهارنظر در روز انتخاب سیف به‌عنوان رییس کل بانک مرکزی توسط یکی از خبرگزاری‌ها منتشر و به اولین جنجال رسانه‌ای سیف تبدیل شد. با آنکه آن روز برخی از افراد در حمایت از سیف گفت‌وگوهایی با برخی خبرگزاری‌ها انجام دادند اما این تلاش ناکام ماند و نقد از اولین اظهارنظر سیف تا روزها نقل محافل بود. صبحانه‌خوری دیروز سیف با اعضای اتاق بازرگانی ایران و اظهارنظر تازه ارزی او، بار دیگر افشاگری روز اول انتصاب سیف را که به آرشیو سپرده شده بود، تداعی کرد تا به این وسیله بار دیگر نشان دهد نه‌تنها از موضع قبلی خود کوتاه نیامده بلکه همچنان بر آن مصر است. البته سیف پیش‌تر یعنی زمانی که دلار در اولین روز هفته جاری به دوهزارو880تومان سقوط کرد، حمایت از دلار سه‌هزارتومانی را عملا نشان داد. او در کمال ناباوری بازاریان و دلالان ارز که چهارراه استانبول و پاساژ معروف افشار را قرق کرده بودند، با ورود به موقع به بازار از افت بیش از حد دلار جلوگیری کرد و پیش‌بینی دلار دوهزارو500تومانی را ناکام گذاشت. در حال حاضر دلار بر قیمتی حدود دوهزارو900 تا دوهزارو930 در نوسان است و چند روزی می‌شود که از نوسان‌های شدید روز اول هفته خبر نیست. با این حال دو نظریه درمورد قیمت دلار در میان کارشناسان و اهالی فن وجود دارد. برخی با سیف هم‌عقیده هستند و معتقدند برای حمایت از صادرات غیرنفتی و تولید صادراتی چاره‌ای جز افزایش نرخ دلار نیست. البته این گروه از کارشناسان در شرایط فعلی نرخی حدود سه‌هزار تومان را برای دلار مطلوب می‌دانند. در مقابل صاحب‌نظرانی هم هستند که معتقدند قیمت دلار باید تا دوهزارو500تومان پایین بیاید. عباس شاکری یکی از این استادان است که حتی معتقد است، قیمت منطقی برای دلار چیزی حدود‌هزارو700 تا ‌هزارو800تومان است. با این حال تعداد این قبیل کارشناسان اندک است و اغلب کارشناسان طرفدار کاهش نرخ دلار فقط تا دوهزارو500تومان هستند. 

نظر سیف درمورد نرخ دلار منطقی است زیرا در صورتی‌که مبنای محاسبه نرخ دلار را دوهزارو500تومان (نرخ مبادله‌ای) بدانیم و تورم 40‌درصدی داخل کشور را از تورم خارجی پنج‌درصدی خارجی کم کنیم، نرخ دلار دولتی (2500 تومان) باید 35‌درصد افزایش داشته باشد. با این نحو محاسبه، نرخ دلار در بازار آزاد باید سه‌هزارو200 تومان باشد که سیف نیز نرخ فعلی رایج در بازار را کف قیمتی دلار دانسته است. از این‌رو بانک مرکزی باید تلاش کند نرخ دلار را در کانال سه‌هزار تومان حفظ کند و مانع نوسان نرخ آن شود. به عقیده من کاهش نرخ دلار از سه‌هزارو200 تومان تا دوهزارو900تومان فعلی به این دلیل رخ داد که همگان انتظار کاهش قیمت را دارند و از سوی دیگر سقف تقاضا در بازار آزاد هم کاهش پیدا کرده زیرا فعالان بازرگانی و متقاضیان دلار دست نگه داشته‌اند تا ببینند چه می‌شود اما آنچه مسلم است تثبیت نرخ دلار بر سه‌هزارتومان است و این ثبات قیمت باید حفظ و نظام تک‌نرخی ارز هم احیا شود. درواقع نرخ دلار باید به سمتی هدایت شود تا به نفع تولید، صادرات، اشتغال و رشد اقتصادی کشور باشد. برای تحقق این اهداف نرخ زیر سه‌هزار تومان مطلوب نیست. در صورتی‌که جریان ورود ارز به کشور تسهیل و محدودیت ارزی بانک مرکزی رفع شود، باز هم منطقی نیست که قیمت دلار کمتر از سه‌هزار تومان شود. به نظر می‌رسد با کاهش یا حذف تحریم‌ها علیه ایران، نه‌تنها قیمت دلار کاسته نشود بلکه دلار در بازار آزاد سیر صعودی در پیش گیرد زیرا با کمرنگ‌شدن تحریم‌ها ایران دوباره به اقتصاد جهانی متصل می‌شود و اقتصاد با سرعت بیشتری حرکت می‌کند در نتیجه فعالان اقتصادی به ارز بیشتری نیاز خواهند داشت و همین هم قیمت دلار را صعودی می‌کند. از سوی دیگر، انتظارات کاهش تحریم اثر خود را بر بازار ارز گذاشته و دلار را به اندازه لازم به زیر کشیده است. به این معنی که واقعیت لغو تحریم‌ها اثر مثبت خود را بر نرخ دلار گذاشته و آن را در مسیر نزولی قرار داده در نتیجه قیمت دلار بیش از اینها کاهش نمی‌یابد. 

اظهارنظر اخیر رییس کل بانک مرکزی گویای این نکته است که او مخالف کاهش قیمت دلار و رسیدن قیمت آن به کمتر از سه‌هزار تومان است. بالابودن نرخ دلار علاوه بر آنکه موجب رونق تولید و صادرات غیرنفتی می‌شود از سوی دیگر تورم را افزایش داده و قدرت خرید را کاهش می‌دهد. اما فارغ از بحث بالابودن یا پایین‌بودن نرخ دلار در مقایسه با نرخ منطقی، مهم‌ترین نکته در این زمینه این است که نرخ ارز باید تثبیت شود و بانک مرکزی نیز از نوسان‌های شدید ارز جلوگیری کند. تنها در این حالت است که سرمایه‌گذار و فعال اقتصادی می‌تواند فعالیت خود را توسعه داده و برای رونق بنگاه یا واحد تولیدی خود برنامه‌ریزی کند. به نظر می‌رسد، سیاست بانک مرکزی باید به گونه‌ای باشد تا نرخ دلار چیزی حدود دوهزارو500 تا سه‌هزارتومان شود. در صورتی‌که این نهاد به کنترل ارز در این محدوده موفق شود رانت، فساد و عدم شفافیت ناشی از دلار چندنرخی از بین نخواهد رفت. ضمن اینکه بانک مرکزی باید تثبیت و تک‌نرخی‌کردن ارز را در اولویت‌های کاری خود قرار دهد. 

----------