تبعات افت نرخ ارز
ارز یک کالاست و باید قدرت خرید پول ملی متناسب با ارزهای معتبر جهانی حفظ شود ولی با توجه به این‌که کشور طی سنوات گذشته همیشه تورم 2 رقمی را تجربه کرده و به بیانی قیمت تمام‌شده کالاهای تولیدی صادراتی ما متناسب با تورم داخلی افزایش یافته، بر پایه حکم برنامه چهارم و پنجم نرخ ارز باید متناسب با مابه‌التفاوت تورم داخلی و بین‌المللی افزایش پیدا کند تا قدرت چانه‌زنی و رقابت‌پذیری کالاهای تولیدی صادراتی در بازارهای رقابتی صادراتی حفظ شود. بر همین اساس آنچه برای صادرکنندگان حائز اهمیت است پوشش هزینه‌های داخلی و سود مشروع، متعارف و قانونی و نیز هزینه‌های مترتب بر ریسک هر صادرکننده است تا صادرکننده توان حضور در بازارهای صادراتی و پایداری در صادرات را داشته باشد. اما آنچه در کنار برابری ارزش پول ملی و ارزهای معتبر جهانی اهمیت دارد ثبات نرخ ارز و جلوگیری از وارد شدن شوک‌های ناگهانی روی بازار ارز است. اگر قرار باشد بازار هر دم با نوسان مواجه شود، شوک‌های شدیدی بر تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشور وارد خواهد کرد. زیرا این افراد دیگر نمی‌توانند برای انعقاد قراردادهای خود برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری کنند و برنامه‌ریزی برای تولید از آنها سلب خواهد شد. نکته دوم که دارای اهمیت است در رابطه با تک‌نرخی شدن نرخ ارز است. اگر ارز کشور تک‌نرخی بود، مواد اولیه و نهاده‌های تولید و کالاهای صادراتی براساس نرخ رسمی و واحد تولید و تدارک داده می‌شد و صادرات هم براساس آن صورت می‌پذیرفت و تولیدکننده و صادرکننده قابلیت برنامه‌ریزی روی صادرات خود را داشت. چند نرخی بودن ارز رانت‌هایی را ایجاد کرده و سودهای غیرمتعارفی را متوجه گروهی کرده که از این رانت‌ها بهره برده‌اند و همین موضوع سبب شده تا قدرت رقابت از گروه‌های دیگر سلب شود. از سوی دیگر برخی از دستگاه‌های مسئول به‌منظور جلوگیری از ایجاد این رانت‌ها یا کالاهایی که با ارز مرجع یا از طریق اتاق مبادله خریداری شده، نظارت بیشتر روی تولید کالا را در پیش گرفته‌اند که در نهایت موجب برقراری عوارض و محدودیت و ممنوعیت صادراتی شده که منجر به زیان صادرات و تولید کشور و در نهایت اقتصاد کشور شده است. این اتفاقات می‌تواند منجر به عدم ایفای تعهدکنندگان آن حوزه صادراتی شود و در نهایت بازار از دست آنها خارج شده و بازار در اختیار رقبای صادراتی قرار می‌گیرد که بازپس‌گیری آن قطعا ساده نخواهد بود. البته کاهش نرخ ارز که اخیرا با آن مواجه بوده‌ایم حاصل از جو روانی مثبتی در فضای کسب و کار کشور و ناشی از رویکرد مثبت در عرصه داخلی و تعامل بیشتر بخش دولتی و خصوصی و تعامل کشور با جامعه جهانی است تا متاثر از تغییرات در مولفه‌های اقتصادی که منجر به بازگشت ارزهایی که در نزد خانوارها به‌عنوان پس‌انداز بوده به چرخه اقتصاد شده است. اما به نظر می‌رسد بازار آزاد و نرخ رسمی ارز در نرخی تعادلی مدیریت شوند و از این میزان پایین‌تر نیاید. در چند وقت اخیر آنچه در بازار مشاهده کردیم حاکی از این بود که بازار به‌طور طبیعی در متوسط نرخ دلار3000تومان قرار گرفته بود و در فرآیند تولید و صادرات، تولیدکنندگان و صادرکنندگان را با مشکل مواجه نکرده بود. در برنامه‌های دولت و بانک مرکزی مشاهده شده که دولت قصد دارد از نوسان‌های نرخ ارز و متلاطم شدن بازار جلوگیری کند که این امر می‌تواند به نفع اقتصاد کشور باشد. اما آنچه نیاز به دقت بیشتری دارد این است که بدون تردید کاهش شدید نرخ ارز به ضرر تولید و صادرات کشور خواهد بود و موجب زیان صادرکنندگان و در نهایت ایجاد شوک در اقتصاد کشور خواهد شد. دولت حتما باید وارد این حوزه شود تا از وارد شدن شوک به اقتصاد کشور جلوگیری کند.
* دبیر کل کنفدراسیون صادرات
آرمان
هدف ما ارتقا آگاهی و سطح اطلاعات خود و همکاران بانکی است.