• گام‌های آخر برای خداحافظی ارز مرجع از واردات
  • منتظر ترافیک صفرها باشید

  • ارز مرجع، گام کوچکی برای خداحافظی با واردات دارد. گندم، جو، ذرت و سویا گام‌های آخر ارزی هستند که با عنوان ارز هزار و 226 تومانی شناخته می‌شود و حالا قرار است تنها به همین چهار قلم کالا اکتفا کند و سایه محدودیت پرداخت را بر سر خود ببیند.
    بانک مرکزی، دیروز مصوبه حذف ارز مرجع را ابلاغ کرد، خبر حذف ارز مرجع پیش از این از سوی وزیر صنعت داده شده بود و مهدی غضنفری از حذف ارز مرجع برای واردات بعضی اقلام اساسی گفته بود، اما به نظر می‌رسد این بعضی اقلام اساسی شامل تمامی اقلام به جز گندم، جو، ذرت و سویا شد و ارز مرجع را تنها به واردات بعضی اقلام اساسی اختصاص داد.
    تصمیمی که نگرانی‌های گرانی را از ابتدا با خود همراه می‌بیند و بعضی این اقدام را دامن‌زدن به تورم و گرانی معنا می‌کنند. ابراهیم نکو، عضو هیات‌رییسه کمیسیون اقتصادی مجلس، در همین‌باره می‌گوید: «با حذف ارز مرجع بعضی کالاهای اساسی، تورم و گرانی افزایش و قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد که این دور از سیاست‌ دولت است که در چنین مواقعی این تصمیمات نادرست را اتخاذ کند.»
    وی با تاکید بر لزوم توجه ویژه دولت به قشر آسیب‌پذیر، یادآور می‌شود که «وقتی ما شعار حمایت از اقشار پایین را سر می‌دهیم این با چنین تصمیماتی تناقض دارد و به اقشار ضعیف آسیب‌ می‌رساند و در نتیجه بدبینی‌هایی را نسبت به دولت ایجاد می‌کند.»
    نکو با بیان این‌که باید در اتخاذ چنین تصمیماتی عاقلانه عمل کرد، به ایسنا می‌گوید: «طبیعی است تصمیماتی که بدون مطالعه گرفته می‌شود به افزایش تورم منجر می‌شود.»
    این نگرانی نخستین واکنشی است که از حذف ارز مرجع برای واردات کالاهای اساسی به ذهن می‌رسد و گرانی را تداعی می‌کند و این سوال را پیش می‌کشد که دولتی که برای تنظیم بازار و کنترل گرانی‌های حتی موقتی، واردات بی‌چون‌و‌چرا را در دستورکار دارد چگونه می‌خواهد با حذف ارز مرجع، واردات ارزان داشته باشد و بازار را با واردات تنظیم کند، این پرسش درنهایت به این جمع‌بندی می‌رسد که گرانی در راه است و واردات نیز نمی‌تواند راهی برای کنترل گرانی باشد چراکه از این پس واردات بسیاری از اقلام اساسی قرار است با ارز مبادله‌ای یا آزاد انجام شود. در همین زمینه مدیرکل تامین و توزیع کالای وزارت صنعت، معدن و تجارت با تایید این خبر به ایسنا گفت: از این پس ارز مرجع فقط به واردات گندم، جو، ذرت و سویا تعلق می‌گیرد و براساس بخشنامه بانک مرکزی به غیر از این چهار قلم کالا بقیه کالاهای اساسی برای واردات ارز مبادله‌ای دریافت می‌کنند.
    از سوی دیگر وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز با تایید خبر حذف ارز مرجع واردات بعضی کالاها مانند روغن خام و کره اعلام کرد که بعضی کالاهای اساسی به‌ویژه گندم و نهاده‌های دامی ارز مرجع دریافت می‌کنند.
    سازمان توسعه تجارت در نیمه دوم سال گذشته کالاهای وارداتی را به 10 اولویت تقسیم کرد که بر این اساس قرار شد اولویت‌های یک و دو برای واردات ارز مرجع و اولویت‌های سه تا 9 نیز ارز مبادله‌ای بگیرند. ثبت سفارش اولویت 10‌نیز متوقف شد. اولویت‌های یک و دو شامل اقلام اساسی و دارو بودند.
    از جمله کالاهایی که در سال قبل برای واردات ارز مرجع می‌گرفتند می‌توان به اقلامی مانند شکر، برنج، گوشت، نهاده‌های دامی، گندم، جو، ذرت، سویا، دارو و بعضی تجهیزات پزشکی اشاره کرد.
    با این حساب می‌توان نتیجه گرفت که ارز مرجع واردات کلیه کالاها به جز گندم، جو، ذرت و سویا حذف شده است.
    این امر در بخشنامه اخیر بانک مرکزی که در 26‌فروردین به بانک‌های کشور ابلاغ شده کاملا نمایان است.
    متن کامل بخشنامه بانک مرکزی که از سوی اداره نظارت این بانک به 22‌بانک ابلاغ شده به شرح زیر است:
    «پیرو نامه عمومی شماره 92/12153 مورخ 1392/1/21 خواهشمند است موارد ذیل را به واحد‌های تابعه ابلاغ و بر حسن اجرای آن نظارت فرمایند:
    1- با توجه به اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت واردات کالاهای کره، شکر، گوشت قرمز و دام زنده طبق تعرفه‌های پیوست، دارو، مواد اولیه دارویی، شیر خشک و تجهیزات و ملزومات پزشکی در سال 1392 به نرخ مبادله‌ای بوده و ارائه‌ درخواست گواهی ثبت آماری بر مبنای نرخ مزبور (مبادله‌ای) بلامانع خواهد بود.
    2- با توجه به مفاد بند (1)، در رابطه با معرفی‌نامه‌های صادره از سوی وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به منظور تخصیص ارز به نرخ مرجع که کالای آن‌ها تاکنون ترخیص نشده، به ترتیب ذیل اقدام گردد:
    الف- چنانچه ارز کالاهای مذکور به نرخ مرجع تامین شده لیکن کد تخصیص ارز دریافت نشده و کالا نیز از گمرک ترخیص نشده است، ارائه تقاضای صدور گواهی ثبت آماری از سوی بانک‌ها با نرخ مرجع مقدور نبوده و در این راستا بانک‌ها می‌توانند درخواست مورد بحث را با نرخ مبادله‌ای به اداره نظارت ارز ارسال نمایند تا پس از اخذ کد تخصیص ارز نسبت به ترخیص کالا اقدام شود.
    ب- در صورتی که ارز کالاهای مذکور به نرخ مرجع تامین و کد تخصیص نیز دریافت شده لیکن کالای مربوطه ترخیص نگردیده است در این‌گونه موارد گواهی ثبت آماری صادره به نرخ مرجع ابطال‌شده تلقی گردید و بانک‌ها می‌توانند همانند جزء الف درخواست مورد بحث را با نرخ مبادله‌ای به اداره نظارت ارز ارسال نمایند تا پس از اخذ کد تخصیص ارز، نسبت به ترخیص کالا اقدام گردد.
    ج- در مواردی که کد تخصیص ارز به نرخ مرجع دریافت شده، لیکن ارز مربوطه خریداری نگردیده و کالا نیز ترخیص نشده است در این‌گونه موارد گواهی ثبت آماری صادره به نرخ مرجع ابطال‌شده تلقی گردیده و بانک‌ها می‌توانند نسبت به اخذ کد تخصیص ارز جدید به نرخ مبادله‌ای اقدام نمایند.
    د- با توجه به تامین ارز کالاهای وارداتی موضوع اجزا (الف) و (ب) به نرخ مرجع از سوی اداره بین‌المللی بانک مرکزی، بانک‌ها همزمان با ارائه درخواست گواهی ثبت آماری به نرخ مبادله‌ای از طریق سامانه پرتال ارزی می‌بایست طی نامه موضوع برداشت مابه‌التفاوت نرخ مرجع تا مبادله‌ای روز صدور گواهی ثبت آماری را از حساب‌های خود نزد بانک مرکزی، به اداره بین‌الملل اعلام و رونوشت آن را برای اداره نظارت ارز ارسال نمایند.
    3- مفاد بند (18) دستورالعمل اجرایی نحوه خرید و فروش ارز به نرخ مبادله‌ای موضوع پیوست نامه عمومی شماره 91/182643 مورخ 1391/07/14 کان لم یکن تلقی شده و ارائه درخواست گواهی ثبت آماری براساس مفاد بند مذکور مجاز نمی‌باشد.»