• مدیرعامل شرکت ملی نفت خبر داد
  • تهاتر 4 میلیارد دلاری نفت با غذا و دارو

  • رضا زندي: چراغش را وزیر نفت روشن کرد و حالا مدیرعامل شرکت ملی نفت فتیله‌اش را بالا می‌کشد تا به چشم‌ آید: «تهاتر نفت با غذا و دارو.»‌ تحریم‌ها علیه خرید نفت با ایران تازه آغاز شده بود که وزیر نفت برای اولین‌بار از امکان تهاتر نفت خام ایران با کالا خبر داد. اما دیروز مدیرعامل شرکت ملی نفت در نمایشگاه بین‌المللی نفت و گاز روبه‌روی خبرنگاران نشست و از امکان تسویه بدهی چهار‌میلیارد دلاری شرکت‌های خارجی به شرکت ملی نفت به‌وسیله تهاتر غذا و دارو خبر داد: «شرکت‌های خارجی به‌دلیل مشکلاتی که تحریم ایجاد کرده است تاکنون نتوانسته‌اند طلب خود را به ایران پرداخت کنند، اما قرار است در قالب تهاتر کالا و ورود دارو و غذا این طلب پرداخت شود.»‌ شرکت شل به‌تنهایی دو‌میلیارد و 300‌میلیون دلار برای خرید نفت به ایران بدهکار است. احمد قلعه‌بانی درباره کل بدهی شرکت‌های نفتی خارجی چنین اظهارنظر کرد: «مجموع مطالبات نفتی ایران از کشورها و شرکت‌های خارجی حدود چهار‌میلیارد دلار است.»‌ اما قلعه‌بانی مشخص نکرد که این چهار‌میلیارد دلار پول خالص خرید نفت شرکت‌های خارجی از ایران است یا این‌که با بهره بانکی این پول هم محاسبه شده است. هزینه هر روز تاخیر در تسویه بدهی نفتی ایران، در رقم چهار‌میلیارد دلار پول کمی نیست. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از شکل‌گیری کمیته تهاتر در ستاد وزارت صنعت، معدن و تجارت خبر داد و گفت: «به‌تازگی بعضی از کالاها با روش تهاتر وارد کشور شده است.»‌ زمستان بود و صافدل در اتاق بازرگانی تهران از عملیاتی‌شدن چند مورد تهاتر کالا با نفت خبر داده بود: «برخی کالاها با روش تهاتر و البته به میزان محدود توسط برخی شرکت‌ها وارد کشور شده است.»‌ در دهه 60 هم کمیته تهاتر در وزارت بازرگانی فعال بود. نفت می‌فروختیم و کالا وارد می‌کردیم. کشور شرایط سختی داشت. مهم‌ترین بخش مصاحبه دیروز مدیرعامل شرکت ملی نفت تنها نفت در مقابل غذا و دارو نبود. فتیله چهار‌میلیارد دلاری آن بود. 
    ریسک قیمت نفت 95‌دلاری در بودجه و دفاع قلعه‌بانی
    حالا فصل بودجه‌ریزی است و درآمد نصف‌شده نفتی ایران باید به‌دقت محاسبه شود تا دخل کفاف خرج را دهد. خاصه آن‌که قرار است بخشی از پول نفت صادراتی با غذا و دارو وارد کشور شود. از مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران می‌خواهم درباره محاسبه قیمت 95‌دلاری فروش هر بشکه نفت در بودجه سال 92 اظهارنظر کند: 
    با توجه به نوسانات قیمت جهانی نفت و این‌که قیمت نفت در این روزها به پایین‌تر از صد‌دلار رسیده و ممکن است نفت ایران به‌دلیل شرایط حاکم کمی کمتر از قیمت‌های مشخص به فروش برسد به نظر شما این رقم در بودجه پر‌ریسک نیست؟ 
    «محاسبه قیمت 95‌دلاری برای هر بشکه نفت در بودجه، عدد خوب و قابل تحققی است. اگر قیمت نفت کمتر از صد‌دلار باشد سرمایه‌گذاری برای توسعه مخازن نفتی در کشورهای نفت‌خیز مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. همچنین برای کشورهای دارنده نفت شیل (نفت غیرمتعارف) استخراج این نوع نفت مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود.»‌ آمریکا و کانادا از مهم‌ترین دارندگان ذخایر نفت و گاز شیل در دنیا هستند. پیش‌بینی شده است در پنج تا هفت سال آینده، واردات آمریکا از نفت کشورهای خاورمیانه متوقف خواهد شد. از مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت می‌خواهم تا درباره افق اکتشاف نفت و گاز شیل در ایران توضیح دهد: «دو سال زمان نیاز داریم تا با کار در این زمینه از طریق نفت‌های غیرمتعارف (شیل) بتوانیم به ذخایر هیدروکروبوری کشور اضافه کنیم.»‌ 
    بازارهای هدفمان محرمانه است
    پس از تحریم بیمه‌ای نفتکش‌های حامل نفت ایران، دیگر کشتی خارجی در بنادر ایران پهلو نگرفت تا اول فروردین برای اولین‌بار یک کشتی چینی به خارک چسبید. 
    آقای قلعه‌بانی آیا در هفته‌های آینده نفتکش‌های خارجی برای حمل نفت به بندرخارک خواهند آمد؟ 
    -«اگر کشتی خارجی بیاید و نفت ببرد ما استقبال می‌کنیم، اما خودمان توانایی آن را داریم که به هر منطقه‌ای نفت ببریم.»‌
    وی درباره بازارهای هدف فروش نفت خام هم به این جملات بسنده کرد: «بازارهای هدف ما محرمانه است. عرضه‌کننده کالا مشتری‌هایش را اعلا نمی‌کند.»‌ اما بازار نفت چنان شفاف است که منتظر چنین اظهارنظرهایی نمی‌ماند. 
    مذاکراه با کره‌شمالی در سطح وزارت نفت
    وقتی خبرنگاری از مدیرعامل شرکت ملی نفت درباره پیشینه صادرات نفت به کره‌شمالی پرسید پاسخ شنید: «ما خیلی وقت است به کره‌شمالی نفت صادر نمی‌کنیم؛ اما به‌هرحال به‌غیر از اسراییل می‌توانیم به هر کشوری نفت بفروشیم.»‌ مذاکرات صادرات نفت به کره‌شمالی دو روز پیش در سطح وزارتخانه پیگیری شد نه شرکت ملی نفت. هیات کره‌شمالی پس از چند روز برای آخرین مذاکره، شنبه شب به وزارت نفت رفت و روز یکشنبه تهران را ترک کرد. وزیر نفت در نمایشگاه هجدهم از مذاکره برای صدور روزانه صد‌هزار بشکه نفت به کره‌شمالی خبر داده بود: «کره‌شمالی مایل است که از ما نفت بخرد. طبیعی است که ما هم مایلیم به این کشور نفت بفروشیم.»‌ 
    ماجراهای عرضه نفت و فرآورده در بورس انرژی
    وقتی از مدیرعامل شرکت ملی نفت درباره فروش نفت توسط بخش خصوصی سوال شد، پاسخ داد: «بخش خصوصی که بتواند نفت را ببرد نداریم. بخش‌خصوصی از خارج آمده است و چند محموله برده است، اما بخش خصوصی داخلی یا نمی‌تواند ضمانت نامه بدهد یا ال.‌سی، یا نمی‌توانند پولش را بدهند.»‌ قلعه‌بانی تاکید کرد که اگر بخش خصوصی این‌ها را تامین کند مشکلی برای عرضه نفت نخواهد داشت. شنیدن ماجرای عرضه نفت در بورس انرژی از زبان مدیرعامل شرکت ملی نفت هم جالب بود: «فروش نفت خام و فرآورده به‌صورت ارزی است. با توجه به نرخ ارز در این شرایط، تامین پول آن برای بخش خصوصی امکان‌پذیر نیست. ما می‌توانیم نفت و فرآورده عرضه کنیم، اما مطمئن هستیم فروش نخواهد رفت.»‌ کسانی که اصرار بر عرضه نفت و فرآورده در بورس انرژی دارند آیا می‌توانند به‌صورت ارزی پول آن را بدهند.
    آقای میرکاظمی بیاید و پاسخ بدهد
    مدیرعامل شرکت ملی نفت درباره سوآپ نفت هم گفت: «نفتی که در شمال تحویل می‌گرفتیم در جنوب خودمان باید می‌فروختیم که این مسئله عملا سوآپ نبود و به‌همین دلیل قطع شد.»‌ به‌گفته قلعه‌بانی، شرکت ملی نفت تا چهار ماهه اول سال گذشته 450‌بشکه نفت را از شمال کشور گرفته و در جنوب با هزینه چهار‌دلاری برای انتقال هر بشکه تحویل داده است. حالا که فازهای 35‌ماهه، پس از گذشت 35‌ماه به نتیجه نخواهد رسید قلعه‌بانی مشکل را به گردن بودجه می‌اندازد: «در سال 89، 16‌میلیارد دلار و در سال 90 حدود 20‌میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در پارس‌جنوبی انجام شده است، اما این میزان سرمایه‌گذاری برای توسعه 35ماهه فازهای این میدان مشترک گازی کافی نبوده است.»‌ اين توجیه در حالی است که رکورد ساخت فاز در پارس جنوبی در اختیار شرکت انی ایتالیا با 54‌ماه است. آن‌هم در شرایط غیرتحریم. حالا آقای میرکاظمی که این روزها بر مسند ریاست کمیسیون انرژی مجلس نشسته است باید بیاید و پاسخ قول‌های 35‌ماهه‌اش را بدهد.»‌ 
    قراردادهای مشارکت در تولید در آخرین نمایشگاه نفت دولت
    مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، پیش از این از آماده‌شدن قراردادهای مشارکت در تولید خبر داده بود، قراردادهایی که مخزن نفتی یا گازی را برای مدت‌طولانی در اختیار پیمانکار قرار می‌دهد. مسئولان شرکت نفت معتقدند نفت داخل مخزن در اختیار وزارت نفت می‌ماند و نفت روی چاه به مشارکت می‌رود؛ استدلالی که بیشتر توجیه یک مدل قراردادی است. وقتی از مدیرعامل شرکت نفت درباره قراردادهای مشارکت در تولید می‌پرسم، می‌گوید: «مشارکت در تولید در میادین مشترک منافع کشور را به‌خطر نمی‌اندازد.»‌ محمود زیرکچیان‌زاده، مدیرعامل شرکت ملی نفت فلات قاره و رییس هیات‌مدیره شرکت نفت خزر، هم در اين‌باره می‌گوید: «قراردادهای مشارکت در تولید اولین‌بار در خزر مطرح شد. این قراردادها در فلات قاره هم مطرح است. این قراردادها را به شرکت‌های شناخته‌شده قوی داخلی و خارجی می‌دهیم.»‌ حالا کجایند کسانی که در مورد قراردادهای بیع متقابل سال‌ها پیش فریاد می‌زدند؟! 
    از کجا به کجا رسیده‌ایم
    زیرکچیان‌زاده از حفاری 12‌حلقه چاه در میادین خلیج‌فارس خبر داد: «با حفاری ۱۲‌حلقه چاه در میادین و مخازن جدید ایران در خلیج‌فارس که هشت حلقه آن در میادین مشترک حفر می‌شود، تکلیف ۱۲‌مخزن و میدان جدید ایران در خلیج‌فارس مشخص و توسعه آن‌ها آغاز می‌شود.»‌ این آخرین نمایشگاه نفت دولت‌های نهم و دهم است. اگر کسی در این هشت سال از تمام دوره‌های نمایشگاه بازدید کرده باشد، می‌تواند پاسخ این سوال را در دو روی مثبت و منفی‌اش بدهد که از کجا به کجا رسیده‌ایم؟
  • بهار