Bankiha.ir  مجله بانکی ها

آرمان- سپیده اشرفی: حدود دو هفته پیش بود که بانک مرکزی بر اساس دستور‌العملی اعلام کرد انتقال آنی وجه از حساب خریدار به حساب فروشنده به صورت کارتی متوقف شده و از آن به بعد وجه موردنظر ‌باید در هفت مقطع زمانی صورت گیرد. البته این دستور‌العمل که به گفته بسیاری از کار‌شناسان پیش از این نیز در مواردی اجرا شده و تنها با اعلام بانک مرکزی، سندیت بیشتری پیدا کرد، در‌‌‌ همان زمان نیز با انتقادهایی روبه‌رو شد. عدم اطمینان فروشنده‌ها و تردیدی که از امکان واریز قطعی وجه واریز شده داشتند همگی سبب شد تا در مدتی چند روزه این انتقال وجه با احتیاط همراه شود. پیش از این فعالیت شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی با نام اختصاری «شاپرک» با هدف تحول اساسی در صنعت پرداخت الکترونیک کشور، کنترل و نظارت متمرکز بر شبکه پرداخت کشور و گسترش بازار ابزارهای کارتی، صورت گرفته بود که در واقع به منزلهٔ نهاد حاکمیتی است تا رابط میان بانک مرکزی، شبکه بانکی و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات الکترونیک (PSP) باشد. در همین میان برخی مشتریان بانکی عنوان کردند به مرور در چند بانک بنام کشور، این انتقال با تاخیرهای زمانی همراه شده است. براساس گزارش‌ها، انتقال وجه که بر اساس دستورالعمل بانک مرکزی ‌باید در چند مقطع زمانی صورت بگیرد و در ‌‌‌نهایت در پایان روز تسویه شده باشد، در برخی بانک‌ها با تاخیر‌های چند روزه و بعضا یک هفته همراه شده است. هرچند که در این رابطه تاکنون کمتر مقام بانکی مربوطه به صورت شفاف در مورد واریز به صورت آنی یا با تاخیر‌های چند ساعته توضیح داده است.

رد تاخیر انتقال وجه توسط مسئولان مربوطه

در همین مورد محمدرضا غفوری، رئیس شورای هماهنگی روابط‌عمومی بانک‌ها با رد این خبر به آرمان می‌گوید: به هیچ وجه چنین مساله‌ای صحت ندارد. چرا که بانک‌ها بدون تخلف، پایبند دستورالعمل بانک‌مرکزی در این رابطه هستند و بهتر است این مساله از مسئولان بانک مرکزی استعلام شود. وی همچنین تاکید می‌کند: اصل این مساله برای کاهش تراکنش‌های صورت گرفته است که در ‌‌‌نهایت با تاخیرهای چندساعته همراه می‌شود اما به هیچ وجه بانک‌ها با تاخیرهای چند روزه روبه‌رو نبوده‌اند. این در حالی است که برخی فروشنده‌ها طی تماس با روزنامه آرمان اعلام کرده‌اند قادر به انجام خرید کارت به کارت در داخل فروشگاه خود نیستند و در مواردی درصورت انجام این کار، دستگاه اخطاری می‌دهد که حاکی از واریز وجه تا ۷۲ ساعت بعد به حساب فروشنده است. در همین رابطه قدرت‌اله شریفی، مدیر عامل بانک مسکن نیز به آرمان می‌گوید: تاکنون با هیچ گزارشی مبنی بر تاخیرهای چند روزه در انتقال وجه روبه‌رو نشده‌ایم و کلیه عملیات در‌‌‌ همان روز انجام شده است. به گفته شریفی، بانک مسکن عملیات انتقال وجه به صورت کارت به کارت را در هفت بازه زمانی در روز انجام می‌دهد. در این راستا مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی با اعلام دلایل توقف واریز آنی وجه خرید توسط این بانک، گفته است: نخستین پیامد اجرای تفکیک شبکه pos از شتاب در ۲۴ ساعت گذشته و در جریان واریز یارانه‌های آذرماه خود را نشان داد، زیرا کمترین موارد اختلال و مغایرت را در این مدت نسبت به موعد واریز یارانه‌ها در آبان ماه شاهد بودیم. به گزارش مهر، ناصر حکیمی گفت: طی ۱۸ ماهه منتهی به مهرماه ۹۱ ارزش تراکنش‌های سامانه خرید با کارت بانکی از ۱۰ هزار میلیارد تومان در هر ماه به ۸۰ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است و از آنجایی که پیش‌بینی می‌کردیم این مقدار تراکنش باز هم با سرعتی فراوان افزایش پیدا کند، اتخاذ تدابیر فنی و قانونی برای مدیریت خدمات دهی در حوزه نظام پرداخت گریزناپذیر بود. وی بیان کرده است: یکی از اقدامات زیرساختی بانک مرکزی در این رابطه ایجاد شبکه‌ای مستقل برای تراکنش با پایانه‌های فروش بود. به این ترتیب ما با ایجاد شبکه مستقل، تراکنش‌های خود‌پردازی و اینترنتی را از شبکه پایانه‌های فروش جدا کردیم تا سرعت و دقت تراکنش در هر سه مورد افزایش یابد. حکیمی افزود: پیش از راه‌اندازی این شبکه جدید که شاپرک نامیده شده، تمام ترافیک تراکنش‌های خودپرداز‌ها، اینترنت بانک‌ها و پایانه‌های فروش روی یک شبکه بار بود؛ به همین علت نیز در برخی موارد خصوصا ایام اوج مراجعه مانند زمان واریز یارانه‌ها با اختلال مواجه می‌شدیم. این مقام مسئول در بانک مرکزی گفته است: از اردیبهشت ماه امسال طراحی شبکه‌ای به نام شبکه الکترونیکی پرداخت کارت یا‌‌‌ همان شاپرک را کلید زدیم که در شهریور ماه امسال به بهره برداری رسید و از آن زمان به تدریج تراکنش پایانه‌های فروش را به این شبکه منتقل کردیم. از آنجایی هم که این انتقال عملیاتی فنی بود، مردم تغییری را در کاربری‌های خود احساس نکردند تا اینکه موضوع توقف واریز آنی وجه خرید از سوی بانک مرکزی مطرح شد. حکیمی در پاسخ به این پرسش که چرا بانک مرکزی واریز آنی را از ۱۵ آذر ماه متوقف کرده است؟ گفته است: برای این تصمیم دلایل متعددی وجود دارد که برخی از آن‌ها از جنس مسائل اقتصادی مانند ضرورت مدیریت سرعت گردش پول یا خلق نقدینگی است که پرداختن به آن‌ها چندان ضرورتی ندارد اما دلایل فنی و امنیتی مهمی نیز پشت سر این تصمیم وجود دارد. وی افزود: در هر تراکنش خرید با کارت بانکی دو عملیات اتفاق می‌افتد؛ برداشت از حساب خریدار و واریز به حساب فروشنده. حال اگر قرار باشد هر دو عملیات به صورت آنی انجام شود و به ازای هر خرید یک بار فرمان برداشت به بانک صادر شود و یک بار نیز فرمان واریز به‌‌‌ همان بانک یا بانک دیگر داده شود، ترافیک شبکه بسیار بالا می‌رود. به همین دلیل بانک‌ها عملیات برداشت را به صورت آنی انجام می‌دهند تا هم فروشنده مطمئن شود که پول از حساب خریدار کسر شده و هم خریدار نتواند بیش از موجودی واقعی خود، خرید انجام دهد. فرمان واریز اما با تاخیر صادر می‌شود تا چند مورد خرید با هم تجمیع شده و در قالب یک بسته واریزی به حساب فروشنده اضافه شود. حکیمی گفت: به این ترتیب ترافیک شبکه به‌اندازه قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد. از سوی دیگر تنها درصورتی فرایند خرید کامل نمی‌شود که مشکل یا اختلالی در قسمت برداشت آنی از حساب خریدار به وجود آمده باشد و درصورت وجود مشکل در بخش واریز، فرصت برای حل اختلال بدون اینکه فرایند خرید متوقف و معطل شود، وجود خواهد داشت. حکیمی ادامه داد: به صورت خلاصه باید تصریح کنم که آنی نبودن واریز وجه خرید در تمام دنیا امری رایج، پذیرفته شده و ناظر بر افزایش امنیت کاربران خدمات خرید با کارت‌های بانکی است و در کشور ما هم با همین هدف از این پس اعمال می‌شود. وی بیان کرد: نخستین پیامد اجرای این قانون و تفکیک شبکه pos از شتاب طی ۲۴ ساعت گذشته و در جریان واریز یارانه‌های آذر ماه خود را نشان داد. چرا که طبق آمار‌ها و بررسی‌های انجام گرفته کمترین موارد اختلال و مغایرت را طی این مدت نسبت به موعد واریز یارانه در آبان ماه شاهد بودیم چه در حوزه pos و چه در حوزه برداشت شتابی از خودپرداز‌ها. هرچند که اخبار رسیده به روزنامه آرمان از تاخیرهایی در انتقال وجه کارت به کارت حکایت می‌کند که در مواردی به یک هفته نیز رسیده است اما به نظر می‌رسد که بانک‌ها این مساله را نمی‌پذیرند. این در حالی است که از نگاه برخی کارشناسان اقتصادی، تاخیرهای بیشتر از سه تا چهار روز در این رابطه می‌تواند شبهه‌های مختلفی را درخصوص نحوه فعالیت بانک‌ها به مردم القا کند.