نگرانی نسبت به ورود نقدینگی به بازار سفته‌بازی
آرمان – مرضیه محمودی: رئیس کل بانک مرکزی بار دیگر تاکید کرد: حمایت از تولید صرفا تزریق نقدینگی نیست و کنترل و هدایت منابع باید به سمت تولید باشد، در غیر این صورت نقدینگی وارد بازار سفته‌بازی خواهد شد. کمبود نقدینگی و مشکلات بخش تولید یک‌بار دیگر نیز حدود شش ماه پیش باعث بروز اختلاف نظر بین رئیس کل بانک مرکزی و وزیر صنعت، معدن و تجارت شده بود. خرداد ماه سال جاری بود که مهدی غضنفری در کسوت وزیر صنعت، معدن و تجارت با انتقاد به سیاست‌های انقباضی بانک‌ها خواستار ارائه تسهیلات به واحدهای صنعتی شده بود و بهمنی هم در قامت رئیس کل بانک مرکزی صراحتا پاسخ داد: آقاي غضنفري بايد برود زيرساخت‌ها و مديريت بهره‌وري صنعت را درست کند نه اين که کاميون کامیون پول در کارخانجات خالي کند. در واکنش به این موضوع، مهدی غضنفری هم در اظهار‌نظر کوتاهی بار دیگر تاکید کرده بود که از کامیون‌های پول بانک مرکزی استقبال می‌کند! از خرداد ماه سال جاری که این اختلاف سلیقه در قبال کمبود نقدینگی واحدهای تولیدی مطرح شد، حدود شش ماه می‌گذرد و این بار خود بهمنی از ضرورت انتقال نقدینگی به واحدهای تولیدی خبر داده و اظهار نگرانی کرده است که اگر نقدینگی موجود در جامعه جذب بخش تولید نشود، وارد بازار سفته بازی می‌شود. بهمنی در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر لزوم تولید صادرات محور اظهار کرد: با این عمل، انگیزه واردات کاهش خواهد یافت، در غیر این صورت هر قدر تشویق کنیم نتیجه نخواهد داد. بنابراین ضروری است مسائلی همچون بهره‌وری در صنعت، تغییر ساختار سازمانی، آموزش‌ها و تربیت نیروی انسانی برای تولیدات صادرات محور نیز مورد توجه قرار گیرد.
حجم نقدینگی جامعه چقدر است؟
بنا بر آمار رسمی بانک مرکزی حجم نقدینگی از 352 هزار میلیارد تومان در پایان سال 90 به بیش از 376 هزار میلیارد تومان در انتهای بهار امسال رسیده است که این عدد رشد نقدینگی7 درصدی را در سه ماهه اول امسال در مقایسه با اسفند ماه سال گذشته را نشان می‌دهد. اما رئیس کل بانک مرکزی از اقدامات این بانک برای کنترل نقدینگی صحبت کرده و با اشاره به طرح پیش فروش سکه و جمع‌آوری حدود 57 هزار میلیارد ریال نقدینگی خاطرنشان کرده است: رشدنقدینگی از 2/25 درصد در سال 1389 به 4/19 درصد در پایان سال 90 تقلیل یافت و تورم به 5/21 درصد رسید که در شرایط نسبی این رقم بهترین حالت ممکن است. این در حالی است که آمارها موضوعات دیگری را نیز نشان می‌دهد. پایه پولی در پایان بهار امسال به 80 هزار و600 میلیارد تومان رسیده است. طبق آمارهای بانک مرکزی این متغیر در اسفند ماه سال قبل 76 هزار و 325 میلیارد تومان بوده است که با این حساب بیش از چهار هزار میلیارد تومان به میزان پایه پولی در سه ماه گذشته افزوده شده است. در عین حال نقدینگی نیز در اسفند ماه پارسال به 352 هزار و 95 میلیارد تومان بوده است که این رقم در پایان فصل بهار به بیش از 376 هزار میلیارد تومان رسیده است. بنابراین رشد نقدینگی نیز نسبت به اسفند سال قبل هفت درصد رشد را تجربه کرده است. ضریب فزاینده پولی نیز با 3/1 درصد رشد به 669/4 رسیده است. به گفته کارشناسان افزایش ضریب فزاینده توامان با رشد پایه پولی در تشدید حجم نقدینگی و افزایش نرخ تورم موثر است. اگرچه همواره تاکید مسئولان پولی و مالی کشور بر کنترل تورم و نقدینگی موجود بوده است اما بررسی روند هفت ساله نقدینگی در اقتصاد ایران نیز نشان از 5/5 برابر شدن حجم نقدینگی از بهار سال 84 تا بهار 91 دارد. آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که رقم نقدینگی در پایان سه ماه اول سال 84 بیش از 70 هزار میلیارد تومان بوده است که در مقایسه با حجم نقدینگی سال جاری 434 درصد رشد نقدینگی طی 7سال اخیر را نشان می‌دهد.
گلایه فعالان بخش تولید از کمبود نقدینگی
در حالی آمارهای رسمی کشور بیانگر رشد نقدینگی در سال‌های اخیر است که واحدهای تولیدی کشور از کمبود نقدینگی رنج می‌برند؛ تا آنجا که بر اساس اخبار برخی از این واحدها با کمتر از یک سوم ظرفیت واقعی خود فعالیت می‌کنند و مجبور به تعدیل نیروهای خود شده‌اند. اشاره به کمبود نقدینگی در واحدهای تولیدی نه تنها حرف تولیدکنندگان، بلکه دغدغه مسئولان هم هست. آبان ماه سال جاری بود که قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در جلسه هم‌اندیشی با بانك‌ها جهت تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی تصریح كرد: تامین مالی و سرمایه در گردش واحدهای تولیدی نیازمند راهكارهای عاجل است تا بتوانیم سطح تولید فعلی را حفظ كنیم و این در حالی است كه هنوز سهم 37 درصدی تولید از منابع بانكی تحقق نیافته است. این اظهارات مسعود موحدی در حالی است که محمود بهمنی اعلام کرده است: امروزه کمتر واحد تولیدی بزرگ را در کشور می‌توان یافت که از حمایت بانک‌ها برخوردار نبوده باشد و بانک‌ها بیش از توانشان در جهت تحقق اهداف کلان اقتصادی نقش داشته‌اند. همچنین بهمنی دیروز با اشاره به نقش بانک‌ها در تحقق اهداف کلان اقتصادی و با بیان اینکه بانک‌ها نقش واسطه‌گری وجوه را بر عهده دارند، گفت: بانک‌ها پس‌اندازهای مردم را گردآوری و جذب می‌کنند و آنها را به طرح‌های تولیدی و کسب‌و‌کارها تخصیص می‌دهند، بدین ترتیب بانک‌ها در افزایش تولید، ایجاد اشتغال و توسعه کسب و کارها و در نهایت در رشد اقتصادی کشور نقش مهم و اساسی دارند. در این میان مدیر عامل بانك سپه نیز اظهار کرده بود: وقتی نظم اقتصادی شكل خود را از دست می‌دهد منابع به نحو مناسبی تخصیص نمی‌یابد و بیم آن می‌رود كه در بخش‌هایی غیر از حوزه تولید سرمایه‌گذاری شود. با وجود سیاست انقباضی بانك مركزی از یک طرف و رشد نیاز تولید و صنایع كشور به نقدینگی از طرف دیگر وجود جذابیت در سایر بازارها، باید روش‌های ویژه‌ای برای تامین نقدینگی مورد نیاز از طریق بانک‌ها اندیشیده شود. فعالان بخش خصوصی نیز بارها صراحتا به مشکلات نقدنگی واحدهای تولیدی اشاره کرده‌اند. رئیس اتاق بازرگانی اردبیل در گفت‌وگو با فارس صراحتا اعلام کرده بود: نبود نقدینگی بخش خصوصی را با مشکلاتی مواجه کرده است و مهم‌ترین اقدامی که می‌تواند به بخش خصوصی و تولیدکنندگان کمک کند تزریق نقدینگی است. معاون بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان فارس هم اعلام کرده است: افزایش قیمت ارز و قیمت تمام شده بعضی از کالاها، واحدهای تولیدی در این استان را با مشکل نقدینگی مواجه کرده است. در حالی که روز گذشته بهمنی هشدار داده بود در صورتی که نقدینگی جامعه جذب بخش تولید نشود، وارد بازار سفته‌بازی خواهد شد اما با توجه به مشکلات صنایع و اظهارات صریح مسئولان در خصوص کمبود نقدینگی به نظر نمی‌رسد این سرمایه‌های سرگردان حداقل تاکنون به سمت تولید رفته باشد.
هدف ما ارتقا آگاهی و سطح اطلاعات خود و همکاران بانکی است.