جزئیات لغو تحریمها از روز دوشنبه
آرمان: کاخ سفید برای اولین بار رسما خلاصهای از جزئیات فنی توافق هستهای ایران و غرب و طرح اجرایی مورد توافق دو طرف را منتشر کرد. براساس گزارش دویچه وله، کاخ سفید روز پنجشنبه (۲۶دی/ ۱۶ ژانویه) برای نخستین بار نقشه راه ۳۰ صفحهای حاوی جزئیات طرح اجرای توافق صورتگرفته میان ایران و غرب برای رقیقسازی ذخایر اورانیوم غنیشده ایران در برابر کاهش بخشی از تحریمها را در اختیار نمایندگان و سناتورهای آمریکایی قرار داد. به گزارش رویترز، این اقدام دولت آمریکا در پی درخواستهای مکرر نمایندگان کنگره برای شفافسازی پیرامون معامله هستهای با ایران صورت گرفته است. آنچه در اختیار نمایندگان و سناتورها قرار گرفته «برنامه اقدام مشترک» نام دارد و به گفته جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید، معمولا اسنادی از این دست به صورت عمومی منتشر نمیشوند. پیشتر خلاصهای از مفاد توافق هستهای ایران و قدرتهای جهانی در اختیار رسانهها قرار گرفته بود و رویترز در گزارشی اختصاصی اعلام کرده بود که ایران قرار است در نخستین روز ماه فوریه اولین قسط ۵۵۰ میلیون دلاری از 2/4میلیارد داراییهای بلوکهشده خود در بانکهای خارجی را دریافت کند. همچنین براساس گزارش بیبیسی این متن که نسخهای از آن روز پنجشنبه روی وبسایت موسسه صلح کنگره آمریکا قرار گرفته، نشان میدهد در ماههای آینده بیش از ۴میلیارد دلار از داراییهای بلوکه شده ایران در قسطهای ۵۵۰ و ۴۵۰ میلیون دلاری در برابر تعهد ایران به مفاد این توافق به تهران منتقل میشود. همزمان نشانههایی وجود دارد که پس از دیدار چهارشنبه شب (پانزدهم ژانویه) باراک اوباما، رئیسجمهوری با سناتورهای دموکرات کنگره آمریکا، حمایتها از طرح تحریمهای جدید علیه ایران که توسط تعدادی از سناتورها مطرح شده بود، کاهش یافته است. اوباما تهدید کرده بود چنین طرحی را در صورت تصویب وتو خواهد کرد. توافق ژنوکه از آن به عنوان «برنامه اقدام مشترک» یاد میشود، در پی مذاکرات ایران و شش قدرت جهانی شامل آمریکا، بریتانیا، چین، روسیه، فرانسه و آلمان در ۳آذر (۲۴ نوامبر) به دست آمد. بر اساس متنی از این توافق که پیشتر در رسانهها منتشر شده بود، قرار است ایران به مدت شش ماه بعضی از برنامههای اتمی خود را محدود و امکان بازرسی گستردهتر را فراهم کند و طرف مقابل نیز از وضع تحریمهای جدید علیه جمهوری اسلامی ایران خودداری ورزد و از فشار تحریمها در بعضی زمینهها بکاهد.
توقف غنیسازی 20 درصدی
در متن منتشر شده جدید آمده که ایران متعهد است پس از انتشار گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی که قرار است روز ۲۰ ژانویه (۳۰ دی) اعلام شود و آخرین جزئیات درباره برنامه هستهای ایران را مورد اشاره قرار خواهد داد، تمامی فعالیتهای خود در ارتباط با غنیسازی ۲۰ درصدی را متوقف کرده و همزمان عملیات «رقیقسازی» نیمی از ذخیره اورانیوم ۲۰درصدی خود را آغاز کند تا جایی که این مواد دیگر قابلیت «غنیسازی مجدد» را نداشته باشند. پس از پایان دور اخیر مذاکرات کارشناسی ایران و کشورهای 1+5 در هفته گذشته (۲۰ دی)، دو طرف از نتایج آن ابراز رضایت کردهاند و گفتند در این باره به توافقی رسیدهاند که باید در پایتخت این کشورها هم تایید شود. همچنین بنابر این متن، ایران متعهد میشود تا ساخت سانتریفیوژهای جدید را متوقف کند و تلاشی برای جایگزین کردن سانتریفیوژهای جدید با آنها که از کار افتادهاند نکند و بدین ترتیب در پایان شش ماه زمان اجرایی توافق ژنو، ایران ذخیره جدیدی از سانتریفیوژهای جدید نخواهد داشت. توقف تامین یا سوخترسانی و تکمیل رآکتور اراک؛ توقف تلاشها برای پیشبرد برنامه هستهای؛ توقف ساخت مجموعههای جدید هستهای؛ تلاش نکردن برای احداث هرگونه مجتمع فرآوری سوخت و نگاه داشتن فعالیتهای غنیسازی در سطح ۵ درصد، از عمده مفاد متن منتشر شده توسط دولت آمریکاست. در ادامه این متن هم ایران باید متعهد شود که برای شفاف سازی هر چه بیشتر و اثبات اجرایی شدن تعهدات اقدام کند و راهکارهای در نظر گرفته شده برای عملی شدن گام به گام این توافقنامه را به اجرا گذارد. در مقابل اعضای گروه 1+5 متعهد شدهاند: تحریمها علیه صادرات محصولات پتروشیمی و واردات محصولات مربوط به صنعت خودروسازی ایران را معلق کنند؛ تحریمها علیه خرید و فروش طلا و فلزات گرانبها توسط ایران در بازار جهانی را با شرایطی لغو کنند؛ لغو محدودیتها برای تامین و واردات قطعات یدکی هواپیماهای مسافربری؛ توقف تلاشها برای کاهش خرید نفت ایران در بازارهای جهانی؛ تسهیل مجاری بانکی و مالی برای انتقال ارز به خارج از ایران و برای مواردی چون ارزهای دانشجویی یا خرید دارو؛ اصلاح ساز و کارهای اتحادیه اروپا در ارتباط با مجوز پرداختها و گردش مالی و همچنین پرداخت حدود 4میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار از درآمدهای بلوکه شده ایران در طی شش ماه زمان اجرایی توافق نامه ژنو.
جزئیات لغو تحریمهای ایران از روز دوشنبه
همچنین طبق جزئیات منتشر شده از سوی مقامات رسمی اتحادیه اروپا، گروه کوچکی از صنایع اروپایی از حوزه بیمه تا فلزات گرانبها از بابت کاهش تحریمهای اتحادیه اروپا علیه ایران که از روز دوشنبه (20 ژانویه) آغاز میشود، سود خواهند برد. وال استریت ژورنال در گزارشی درباره رفع برخی تحریمها علیه ایران از دوشنبه هفته آینده نوشت: شرکتهایی اجازه خواهند یافت خدماتی مانند حمل ونقل و بیمه را به عنوان مثال برای صادرات نفت خام ایران با کشتی به شش کشوری که هنوز مشمول تحریمهای آمریکا علیه ایران در زمینه خرید نفت نیستند فراهم کنند. این شش کشور که هنوز شامل تحریمهای نفتی آمریکا علیه ایران نشدهاند هند، چین، ژاپن، کره جنوبی، ترکیه و تایوان هستند. این کشورها که پیش از این برای کاهش واردات نفت از ایران برنامهریزی کرده بودند اجازه خواهند یافت سطح واردات نفت خام خود از ایران در همان سطوح پیش از توافق نگه دارند. مدیران برخی از بزرگترین شرکتهای فرانسه شامل غولهای انرژی جی.دی.اف سوئز و آلستوم قرار است ماه آینده میلادی به تهران سفر کنند که این سفر نشان دهنده موج جدیدی از حضور شرکتهای غربی در ایران در نتیجه کاهش تحریمها علیه ایران است. توافق ایران و شش کشور قدرتمند جهان از دوشنبه 20 ژانویه اجرایی میشود اگر آژانس بینالمللی انرژی اتمی تایید کند که ایران طبق برنامه محدودسازی انرژی هستهایاش گام برداشته است. پیشبینی میشود دیپلماتهای غربی روند برنامه هستهای ایران را در چند ماه گذشته مورد تایید قرار دهند. طبق اعلام مقامات رسمی اتحادیه اروپا، در همین حال وزرای امور خارجه اتحادیه در بروکسل نیز به احتمال زیاد رفع تدریجی تحریم علیه ایران را مورد تایید قرار دهند. دوطرف امیدوارند مذاکرات بتواند طبق برنامه زمانبندی شده به توافق نهایی بینجامد. توافق ایران و کشورهای 1+5 به شرکتهای اتحادیه اروپا اجازه میدهد محصولات پتروشیمی ایران را بخرند، وارد کنند، بیمه کنند یا آنها را جابهجا کنند. ممنوعیت تجارت طلا و فلزات گرانبها توسط ایران احتمالا به حالت تعلیق در خواهد آمد. همچنین خرید تجهیزات سنگین نیز میتواند از دیگر مواردی باشد که تحریمهای مربوط به آن لغو شود. محدودیتها روی جابهجایی پول با ایران نیز تسهیل خواهد شد. جابهجایی پول برای اهداف انسان دوستانه بدون نیاز به مجوز به 100هزار یورو محدود شده است. در حالی که این رقم برای موارد شخصی به 40هزار یورو میرسد. طبق توافق انجام شده محدودیتهای جابهجایی پول 10برابر تسهیل شده و میزان آن افزایش یافته است. به علاوه ایران در حال دسترسی به 2/4میلیارد دلار از داراییهای بلوکه شده خود در بانکهای خارجی است که میتواند این پول را از طریق سیستم مالی اتحادیه اروپا مورد استفاده قرار دهد.